ΜΟΝΟ ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΥΠΟΚΙΝΗΣΗΣ

Η πυραμίδα του Μάσλοου

Ο Αβραάμ Μάσλοου (Abraham Harold Maslow), ήταν ένας Αμερικάνος ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για την θεωρία της ιεράρχησης των αναγκών. Η θεωρία του Μάσλοου, ηθελημένα εκ μέρους του ή όχι, έχει επηρεάσει σημαντικά τον κόσμο των απανταχού "επιχειρήσεων" και, κατ΄ επέκταση, τη ζωή του καθενός από εμάς. 

Είναι ίσως το πιο διαδεδομένο μοντέλο υποκίνησης αυτό που αναπτύχθηκε από τον Μάσλοου, γιατί, όπως πολύ σωστά δυστυχώς ένοιωσε, μόνο οι ανάγκες που δεν έχουν ικανοποιηθεί είναι παράγοντες υποκίνησης. Μόνο αν πεινάς θα εργασθείς για να αγοράσεις τροφή για να ικανοποιήσεις την πρωταρχική βιολογική ανάγκη της επιβίωσης. Μόνο αν έχεις έντονο ανάγκη για επιτυχία, θα μελετήσεις και θα μάθεις όσο περισσότερα μπορείς για να ικανοποιήσεις αυτήν σου την φιλοδοξία. Μόνο αν σκεφτείς από επιτυχία θα έχεις την ασφάλεια του καταφυγίου και θα μπορείς να αποκτήσεις την αγάπη και την εκτίμηση των άλλων ώστε να αισθανθείς αυτο-εκτίμηση. 

Κατά τον Μάσλοου, όταν πεινάς, η ιδέα που έχεις για τον παράδεισο είναι ένα μέρος γεμάτο τροφή. 
Αν λύσεις αυτό το πρόβλημα, θα ασχοληθείς με το να βρεις ένα καταφύγιο μέσα από το οποίο θα αισθάνεσαι ασφαλής. 
Αν επιλύσεις και αυτό το πρόβλημα, τότε εγείρεται το πρόβλημα της σεξουαλικής ανάγκης και αυτό το πρόβλημα δεν είναι αποκλειστικά ζήτημα ικανοποίησης της σωματικής ανάγκης, αλλά εκπληρώνει και την ανάγκη σου για ανθρώπινη ζεστασιά, ασφάλεια, αυτή την αίσθηση ότι ανήκεις κάπου, ότι κάποιος σε αγαπάει πολύ. 
Αν ικανοποιηθεί και αυτή η ανάγκη σου, τότε αναδύεται μια νέα, η ανάγκη να σε εκτιμούν και να σε θαυμάζουν, η ανάγκη σου για αυτο-εκτίμηση η οποία συνήθως βασίζεται στην εκτίμηση των άλλων. 
Αν ικανοποιηθεί και αυτή η ανάγκη, τότε είναι πολύ πιθανό να αναδυθεί και μια πέμπτη ανάγκη, η ανάγκη αυτο-πραγμάτωσης. 

Ο Μάσλοου παρατήρησε ότι πολύ λίγοι άνθρωποι φθάνουν σε αυτό το πέμπτο επίπεδο.

Ο Μάσλοου υποστηρίζει επίσης, και πολύ λογικά, ότι μόνο όταν καλυφθούν οι κατώτερες ανάγκες, για φαγητό, στέγη, κλπ, μπορούμε να περάσουμε στις ανώτερες ανάγκες. 
Αν βρισκόμαστε στο επίπεδο των ανώτερων αναγκών, αλλά παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα με τις κατώτερες, αν για παράδειγμα πεινάσουμε, πιάσει φωτιά το σπίτι μας ή μας παρατήσει η γυναίκα μας, τότε γυρνάμε προς τα πίσω, εγκαταλείπουμε το ανώτερο επίπεδο το οποίο έχουμε ψυχολογικά επιτύχει και τρέχουμε να καλύψουμε και πάλι τις πιο βασικές μας ανάγκες. 
Το σχήμα του θυμίζει πολύ ένα ψυχικό ασανσέρ το οποίο ανεβαίνει όταν καταφέρνουμε να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες και κατεβαίνει όταν αυτές απειλούνται. 

Πολύ περιληπτικά, έως απλοϊκά, αναφέρομαι στην πρόσφατη ιστορία μας για παράδειγμα. Πρώτα διαστρέβλωσαν την ιδεολογία μας και αμέσως μετά εκίνησαν τον μαζικό αποπροσανατολισμό της κοινωνικής μας δομής, των ηθών και των εθίμων μας και της παράδοσης μας κατά το αυτών δοκούν. Μας έβαλαν στο γύψο όσο καιρό χρειάστηκαν να αναπλάσουν βολικά για αυτούς τον φυσικό μας περίγυρο και μας σύστησαν στον πρώτο μας σωτήρα που μας έκανε Ευρωπαίους, αφού πρώτα μας πήραν τα μισά μέσα από το τότε καινούργιο κοσκινάκι μας, τον τζόγο του χρηματιστηρίου. Μετά, με δικά τους και με το αζημίωτο πάντα έξοδα, μας πήραν και τα υπόλοιπα μέσω της νομισματικής ένωσης των Ευρωπαϊκών χωρών. Ταυτόχρονα ξεκίνησαν το λαϊκά λεγόμενο "θολώνω τα νερά". Τι θέλεις; Αστακομακαρονάδα; Μαιζονέττα; Αυτοκίνητο; Σύζυγο; Καψούρα; ¨Πολιτιστικα κέντρα¨; Ταξίδια; Διακοπές; Καινούργια μούρη; Χρήμα θες. Πάρε λοιπόν πιστωτικές. Μια; Τι να σου κάνει μια; Πάρε πολλές, με το ζόρι αν χρειαστει, πάρε να ΄χεις, βάλε τώρα που γυρίζει. Πρόσθεσε και ολίγη από Ολυμπιακούς Αγώνες, πάρε κι ένα Πανευρωπαϊκό μετά, ήρθε κι έδεσε το γλυκό. Πολλοί σωτήρες πέρασαν από τότε μέχρι σήμερα και κανείς από αυτούς δε εκτέλεσε το συνταγματικό έστω καθήκον του, να μας προστατέψει από τους ίδιους μας τους εαυτούς. Και να τανε σε τούτο μόνο το χωριό που μένω; Καλά θα 'τανε. Οι λίγοι πάντα πρέπει να θυσιάζονται για τους πολλούς, όχι να θυσιάζουν οι πολλοί τους λίγους. 

Επαναλαμβάνω κύριε Μασλοου, η θεωρία σου, ηθελημένα εκ μέρους σου ή όχι, έχει επηρεάσει σημαντικά τον κόσμο των απανταχού "επιχειρήσεων" και, κατ΄ επέκταση, τη ζωή του καθενός από εμάς. 

Καλοπροαίρετα κύριε Μασλοου, θέλω να πιστεύω πως δεν ήσουν συνειδητά συμμέτοχος στο κακό που ενισχυσές με τις θεωρίες σου.

Αλλά, αν ποτέ φτάσουμε στο πέμπτο επίπεδο της θεωρίας σου, αν ποτέ αγγίξουμε την ουτοπία της τιμωρίας των πραγματικών ενόχων, θα δεις, δεν θα τιμωρηθούν αυτοί για αυτά που έκαναν, θα τιμωρηθούν για αυτά που δεν έκαναν. 

iScintillaDubitare, Αθήνα, 2014